کد مطلب:35243 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:27

گنجینه پرسمان » اعتقادات

اينكه وجود پيامبر اكرم(ص) عقل منفصل جوامع بشريست به چه معناست؟

وجود مبارك پيامبر(ص) عقل منفصل جوامع بشري است، هم نسبت به اميين: «هُو الذي بَعث في الأميين رَسولاً منهم...» جمعه/2، و هم نسبت به مؤمنان: «لَقد مَنَّ الله علي المؤمنين اِذ بعث فيهم رَسولاً...» آل عمران/164، بلكه نسبت به فرشتگان نيز چنين است، زيرا آدم(ع) كه به عنوان انسان كامل، معلم و مسجود فرشتگان قرار گرفت، خود، مظهري از مظاهر حقيقت محمديه است. از طرفي انسان عاقل ميكوشد قواي تحريكي خود را فداي قواي ادراكي خود و قواي نازله ادراكي را فداي قواي عاليه آن كند. يعني با دستش از چشم و با چشم و گوشش از قواي درون وبا قواي درون از عقلش كه عاليترين قوه خدادادي است، حمايت ميكند.

در اين زمينه سخن معروف اميرالمؤمنين(عليه أفضل صلوات المصلين) راهگشاست كه فرمود: «فَاِذا حَضرت بلية فاجعَلوا أموالكم دون أَنفسكم و اذا نَزلت نازلة فاجعَلوا أنفسكم دون دينكم» (بحار65/212)؛ اگر سانحه ناگواري رخ داد، مالتان را فداي جانتان كنيد و اگر از جانتان گذشته و به دينتان آسيب ميرساند، جانتان را سپر دينتان قرار دهيد تا آن را حفظ كيند و در اين حال اگر كسي از دينا رخت بر بندد، تكليفي ندارد، زيرا با دين از دينا رفته است.

بر اين اساس، انسان موظف است عقل منفصل خود، يعني رسول اكرم(ص) را اكرام كرده، بيش از عقل متصل به او علاقه مند باشد و همان گونه كه هنگام خطر، قواي تحريكي و اداركي فداي عقل ميشوند، بايد همه انسانها فداي پيامبر شوند. گرچه در ميان انسانها خردمند فرزانه كم نيست ولي همه آنها نسبت به مقام انسان كامل (پيامبر) به منزله اعضا و جوارح هستند. پيامبر عقل جامعه بشري است و هيچ انساني حق ندارد قواي مادون را اصل شمرده و از عقل دست بردارد.

قرآن كريم درباره جاننثاري در راه حمايت و حراست از رسول اكرم(ص) ميفرمايد: «ما كان لِأهل المَدينة ومَن حَولهم من الأَعراب أَن يَتخلفوا عَن رسول الله و لا يَرغبوا بِأنفسهم عَن نفسه» توبه/120؛ مبادا كسي به واسطه خويشتن دوستي از پيامبر اعراض كند، زيرا او جان جانان است و كسي حق ندارد جان خود را بالاتر از جان رسول خدا بداند و به هنگام خطر او را رها كرده و به فكر حفظ خود باشد، بلكه بايد همه نيروها صرف محافظت از آن حضرت شود، زيرا «النبّي أولي بالمؤمنين من أنفسهم» احزاب/6. البته چنين نيست كه اگر كسي فداي پيامبر شد، خود را فداي بيگانه كرده باشد بلكه خودِ نازل را فداي خودِ كامل كرده است، زيرا براي انسان چندين حقيقت است و هر مرحله نازلي فداي مرحله عالي و آن نيز فداي مرحله اعلا ميشود.

---

: آية الله جوادي آملي
تفسير موضوعي قرآن كريم ج 9 (سيرة رسول اكرم در قرآن)